گذرگاه PCI Express x16 چیست و چگونه کارمیکند؟
در این مقاله ابتدا به توضیح اسلات PCL میپردازیم و در ادامه اسلات PCI Express را شرح خواهیم داد در انتها هم به تفاوت این دو باهم میپردازیم .
اسلات PCL چیست؟
PCI که مخفف Peripheral Component Interconnect است در واقع یک رابط برای اتصال قطعات جانبی به مادربورد کامپیوتر است. از دیگر نام های به کارر فته برای این اسلات ها می توان به Conventional PCI اشاره کرد. اوج محبوبیت PCI بین سال های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۵ بود. از این اسلات ها برای نصب کارت های صدا ، گرافیک و شبکه روی مادربورد استفاده می شود. در این اسلات از نوع اتصال موازی استفاده می گردد. علاوه بر ان با استفاده از یک کارت توسعه PCI می توان امکان افزودن دستگاه های ورودی و خرجی بیشتر به مادربورد را اضافه نمود. در کامپیوترهای قدیمی تر، تعداد اسلات PCI به ۲ تا ۵ عدد محدود می شد. امکان اصافه کردن کارت های PCI یک قابلیت بسیار مفید بود. زیرا به کاربران این امکان را می داد که از کارت های گرافیک بهتر، اتصالات شبکه ای سریع تر و نیز پورت های جدیدی چون USB 2.0 بهره ببرند. اسلات PCI در دو استاندارد ۳۲ و ۶۴ بیتی توسعه داده شده است که بالطبع نوع ۶۴ بیتی آن از نرخ داده بیشتر و سریع تری برخوردار است.
اسلات PCI Express چیست؟
PCI Express یا به اختصار، PCI e را می توان آخرین نسخه از اسلات های توسعه PCI دانست. در این اسلات ها از اتصالات سریالی که توسط یک هاب مرکزی کنترل می شوند استفاده می گردد. بنابراین اسلات های PCI e از سرعت بیشتری نسبت به همتایان قدیمی تر خود برخوردارند. با توجه به تقاضاها در خصوص واقع گرایانه تر شدن بازی های ویدیویی و سرعت مورد نیاز برای این کار، کارت های رافیک از جمله اولین کارت هایی بودند که از قابلیت های پیشنهاد شده توسط PCI Express استفاده کردند. به طوری که هنوز هم کارت های گرافیکی را می توان جزو بیشترین کارت های پشتیبانی کننده از این اسلات ها دانست. ولی در این میان ابزارهای دیگری چون کارت صدا و کارت شبکه نیز از این اسلات ها استفاده می کنند. کنترلرهای هارد دیسک نیز به همین ترتیب از قابلیت ها و امکانات اسلات پی سی آی اکسپرس به خوبی استفاده می کنند. برای مثال، استفاده از هارد های پر سرعت SSD به خاطر پهنای باند بالایی که نیاز دارند با کمک این اسلات ها صورت می گیرد تا بدین ترتیب سرعت خواندن و نوشتن در آن ها بیشتر شود.
انواع اسلات PCL Express
این اسلات ها در چهار نوع x1, x4, x8 و x16 موجود هستند که هر کدام از آن ها نشان دهنده اندازه فیزیکی این اسلات ها و نیز تکنولوزی به کار رفته در آن ها می باشد. اسلات های x16 بزرگترین و اسلات های x1 کوچک ترین آن ها هستند. به طوری که اسلات x1 تنها دارای ۱۸ پین و اسلات x16 دارای ۸۲ پین است. نکته مهم این است که شما می توانید از اسلات های کوچک تر روی اسلات های بزرگ تر از خود نیز استفاده نمایید. برای مثال می توان یک اسلات PCI Express x4 را روی اسلات x8 یا x16 سوار کرد. همچنین گاهی این اسلات ها را تحت عنوان PCI Express 1.0 تا PCI Express 4.0 نیز مشاهده می کنیم. بالا رفتن این اعداد به معنی پشتیبانی اسلات از پهنای باند بیشتر و در پی آن سرعت های بالاتر خواهد بود. به طوری که PCI Express 4.0 علاوه بر اینکه از لحاظ کارایی و قابلیت های موجود در آن نسبت به نسخه های قبل تر خود شامل بروز رسانی هایی شده است، از سرعت و پهنای باند بیشتری هم برخوردار است. البته در سال های آتی شاهد توسعه نسل های ۵ و ۶ اسلات های PCI e نیز خواهیم بود که مطمئنا دارای امکانات و سرعت بیشتری هستند
تفاوت PCI و PCI Express
در PCIe از رابط های سریالی استفاده می شود. این در حالی است که در PCI از رابط های نوع موازی بهره برده شده است. رابط های سریالی از سرعت بسیار بیشتری برخوردار هستند. ضمن اینکه بیش از رابط های موازی، امکان استفاده همزمان از چندین دستگاه را فراهم می کنند.
در PCIe از گذرگاه های اختصاصی برای هر کدام از دستگاه ها و کارت های متصل به آن استفاده می شود. در حالی که در PCI ممکن است یک گذرگاه بین دو یا چند دستگاه به اشتراک گذاشته شده باشد. ابن نکته می تواند بیانگر دلیل تفاوت در سرعت بین این دو نسل از اسلات ها باشد. یک اسلات پی سی ای استاندارد دارای سرعت ۱۱۳ مگابیت بر ثانیه است. در حالی که مقدار سرعت برای یک اسلات PCIe نوع x16، ۱۶ گیگابیت بر ثانیه می باشد. البته PCIe این سرعت را برای تک تک دستگاه هایی که به آن متصل می شوند به کار نمی برد. زیرا اساسا همه دستگاه های جانبی که به کامپیوتر متصل می شوند نیازی به این مقدار سرعت ندارند. بنابراین این سرعت بین خطوط یک گذرگاه تقسیم و دسته بندی می شود. به طوری که یک اسلات PCI Express x16، در واقع ۱۶ خط که هر کدام از آن ها دارای سرعت ۱ گیگابیت بر ثانیه هستند را فراه نموده است. حالا دستگاه ها و کارت هایی که با استفاده از این اسلات ها به مادربورد متصل می شوند می توانند بنا بر نیاز خود از ۱ تا ۱۶ عدد از این خطوط استفاده کنند.
برای اطلاعات بیشتر از اسلات های مادربرد به وبلاگ های دیگر هوشمندنت مراجعه نمایید